Jak zachować bezpieczeństwo na via ferratach: 10 kluczowych zasad

1. Zaczynaj od łatwych tras i stopniowo zwiększaj trudność

Rozpoczynanie przygody od łatwiejszych tras to najlepszy sposób na opanowanie podstawowych technik wspinaczkowych oraz oswojenie się z ekspozycją na wysokość.
Najlepiej zacząć od ferrat o poziomie trudności A lub B, ponieważ umożliwiają one naukę bezpiecznego przepinania karabinków. Na bardziej wymagających ferratach, zwłaszcza tych prowadzących po pionowych ścianach, pierwsze kroki mogłyby być dużo trudniejsze.

Stopniowe zwiększanie trudności buduje pewność siebie i pozwala uniknąć niebezpiecznych sytuacji. Daje też czas na oswojenie się z ekspozycją, która dla początkujących bywa wyzwaniem — zawroty głowy i lęk wysokości to naturalna reakcja, z którą lepiej mierzyć się stopniowo.

2. Wyrusz wcześnie rano i unikaj powrotu o zmroku

Planowanie wspinaczki na wczesne godziny poranne daje więcej czasu na ukończenie trasy. Dzięki temu zmniejszasz ryzyko zejścia po zmroku, gdy widoczność jest ograniczona, a orientacja w terenie trudniejsza.

W Dolomitach pogoda zmienia się dynamicznie, zwłaszcza w godzinach popołudniowych, gdy ciepłe powietrze z dolin unosi się i gwałtownie ochładza na większej wysokości. To sprzyja powstawaniu burz, które mogą zaskoczyć wspinaczy. Wczesne rozpoczęcie trasy to klucz do zachowania bezpieczeństwa w górach.

3. Nie przeceniaj swoich sił i umiejętności

Zbyt duża pewność siebie na via ferracie może skończyć się katastrofą. Lepiej wybrać trasę, która wydaje się łatwiejsza, niż utknąć w miejscu bez możliwości kontynuowania wspinaczki. W miarę pokonywania kolejnych odcinków rośnie zmęczenie, a wraz z nim ryzyko błędów.

Jeśli wspinasz się w grupie, wybieraj trasę dostosowaną do umiejętności najsłabszego uczestnika. To zwiększa poziom bezpieczeństwa całej grupy. Dobrą praktyką jest także zabranie liny, która pozwoli na dodatkową asekurację mniej doświadczonych wspinaczy, zwłaszcza na eksponowanych lub technicznie trudnych odcinkach.

4. Właściwe wyposażenie by zachować bezpieczeństwo na via ferratach

Odpowiedni sprzęt to podstawa bezpiecznej wspinaczki. Na każdą ferratę musisz zabrać:

• Kask – chroni głowę przed spadającymi kamieniami.
• Lonża – umożliwia podpięcie do stalowej liny i amortyzuje upadki.
• Uprząż – wraz  z lonżą zapewnia asekurację podczas upadku, utrzymuje ciało we właściwej pozycji.

Zawsze sprawdzaj, czy lonża jest prawidłowo przypięta do uprzęży. Nieprawidłowe podpięcie to jeden z najczęstszych błędów, które mogą prowadzić do tragedii. Po każdej wspinaczce sprawdź sprzęt pod kątem pęknięć lub zużycia. Jeśli absorber energii w lonży się aktywował (po upadku), musisz wymienić ją na nową.

5. Używaj lonży w kształcie „Y” i zawsze przypinaj oba karabinki

Lonża w kształcie litery „Y” jest najbezpieczniejszą opcją, ponieważ pozwala na ciągłą asekurację podczas przepinania karabinków.

Podczas przemieszczania się po via ferracie oba karabinki lonży muszą być zawsze wpięte w stalową linę. Gdy dotrzesz do miejsca, gdzie lina jest zamocowana do skały, odepnij najpierw jeden karabinek i przypnij go do nowego odcinka liny, a dopiero potem przepnij drugi. Dzięki temu nigdy nie pozostajesz bez asekuracji, co zwiększa bezpieczeństwo na trasie.

6. Sprawdzaj stan lin stalowych i kotew

Stalowe liny, kotwy i stopnie to kluczowe elementy ochrony na ferratach. Podczas wspinaczki zawsze zwracaj uwagę na ich stan. Jeśli zauważysz poluzowane, zardzewiałe lub pęknięte elementy, lepiej zawróć i zgłoś to obsłudze trasy lub w najbliższym schronisku. Troska o stan wyposażenia to podstawa bezpiecznego poruszania się po via ferratach.

7. Nie ścigaj się i zachowaj bezpieczną odległość

Via ferrata to nie miejsce na wyścigi. Pośpiech i rywalizacja z innymi mogą prowadzić do niebezpiecznych sytuacji. Trzymaj bezpieczny dystans od innych wspinaczy – jeśli ktoś nad Tobą straci równowagę, może spaść prosto na Ciebie. Lepiej poczekać, aż osoba przed Tobą przejdzie trudny odcinek, niż niepotrzebnie ryzykować.

8. Bezpieczeństwo na via ferratach a pogoda – unikaj burz

Burze w górach to jedno z największych zagrożeń.  Stalowa lina na via ferracie działa jak piorunochron, co zwiększa ryzyko porażenia prądem. Jeśli zauważysz nadciągające chmury burzowe, grzmoty lub błyskawice, natychmiast zawróć. Jeśli burza złapie Cię na trasie, poszukaj naturalnego schronienia i unikaj dotykania liny stalowej.

9. Uważaj na innych wspinaczy – nad i pod sobą

Na via ferracie nigdy nie jesteś sam. Osoby wspinające się powyżej mogą przypadkowo strącić kamienie, które spadną na Ciebie, i niestety nie są to rzadkie przypadki. Dlatego zawsze noś kask, a gdy ktoś jest nad Tobą bądź szczególnie czujny. Jeśli to Ty jesteś wyżej, poruszaj się ostrożnie, aby nie spowodować obsunięcia kamieni. To prosty sposób na zwiększenie bezpieczeństwa na via ferratach. Spadający, rozpędzony, nawet maleńki kamyczek może zrobić dużą krzywdę.

10. Skorzystaj z pomocy przewodnika, jeśli to twoja pierwsza ferrata

Pierwsza via ferrata może być stresującym doświadczeniem. Jeśli nie jesteś pewny swoich umiejętności, warto wynająć przewodnika. Przewodnik pomoże bezpiecznie ukończyć trasę, nauczy technik wspinaczkowych i podzieli się swoją wiedzą o lokalnych szlakach.

W każdej miejscowości w Dolomitach znajdziesz biura certyfikowanych przewodników, którzy zapewniają profesjonalne wsparcie i pomoc na via ferratach.

Bezpieczeństwo na via ferratach to priorytet!

Bezpieczeństwo na via ferratach zależy nie tylko od wiedzy, ale również od stosowania zasad w praktyce. Rozpoczynaj od łatwych tras, korzystaj z odpowiedniego sprzętu i bądź gotowy na zmienne warunki pogodowe. Pamiętaj, że teoria to jedno, ale praktyka jest równie ważna. Jeśli masz wątpliwości – wynajmij przewodnika. Twoje życie jest tego warte.

Na początku naszej górskiej przygody często korzystaliśmy z pomocy przewodników – zarówno podczas zdobywania najwyższych szczytów Alp, jak i podczas naszych pierwszych doświadczeń na via ferratach. To dzięki ich wsparciu zdobyliśmy pewność siebie i umiejętności, które pozwalają nam dziś bezpiecznie poruszać się po ferratach samodzielnie.